Enkel Voetorthesen en Functionele Elektro Stimulatie

Orthese als standaard hulpmiddel

Het standaard hulpmiddel bij een structureel krachtsverlies in de voetheffers is de ‘Enkel Voet Orthese’ (EVO). Er zijn vele typen EVO’s op de markt, variërend van lichtgewicht confectie orthesen (die kant en klaar uit de fabriek komen) tot individueel op maat gemaakte orthesen. Het belangrijkste doel van een EVO is, dat je minder struikelt en valt én dat het lopen je minder energie en aandacht kost.

Krachtsverlies in de voetheffers

Krachtsverlies in je voetheffers kan meestal goed opgevangen worden door een lichtgewicht confectie EVO. Deze ondersteunt de voetheffing in de zwaaifase en helpt bij het opvangen van de voet tijdens de landing. Voordelen van confectie orthesen zijn dat ze vaak licht en flexibel zijn, dat ze meestal passen in een confectieschoen (reguliere schoen uit de winkel) en dat het aanmeetproces snel gaat. Als een confectie EVO niet sterk genoeg is om het krachtsverlies in de voetheffers goed op te vangen, of niet past vanwege voetafwijkingen zoals bijvoorbeeld hol-of platvoeten, kan een individueel (op maat) gemaakte orthese een oplossing zijn. Vaak betekent dat wel, dat je dan ook (semi-)orthopedische schoenen nodig hebt. Een ander nadeel van een op maat gemaakte orthese is dat deze meestal minder flexibel en zwaarder is.

Krachtsverlies in de voetstrekkers

Krachtsverlies in de voetstrekkers kan worden opgevangen door een orthese die aan de voorzijde op het scheenbeen afsteunt. Deze orthese heeft een vaste hoek. Hierdoor komt de hiel eerder van de grond tijdens de afzet. Een nadeel is dat de orthese door de vaste hoek als stug en belemmerend kan worden ervaren. Ook is het bukken en opstaan vaak wat moeilijker. Dit type orthese is beschikbaar in confectie en maatwerk.

Welke confectie schoenen?  

Na de keuze van de orthese is het belangrijk om goed passende schoenen te vinden. In de praktijk moet het bodemprofiel van de schoen de vorm van de orthese volgen omdat je anders een soort wip-wap effect krijgt. Verder moeten de schoenen aan de achterzijde hoog genoeg zijn en niet schuin naar voren wijzen. In de praktijk krijg je hier een passend advies voor van de orthopedisch instrumentmaker die de orthese levert. Gebeurt dat niet vanzelf, vraag daar naar.

De voet met een EVO heeft soms net een grotere maat schoen nodig. Vervelend, moet je bij confectie schoenen twee paar schoenen kopen. Zipper & Zo biedt daarvoor een mooi alternatief. Zij hebben een lijn schoenen (Billy's) waar je kunt kiezen uit verschillende maten, breedtes, wreef hoogtes. En zij bieden voor 1,5 x de normale prijs twee verschillende maten aan. Bijkomend voordeel, deze schoenen open en sluit je met een rits, die geopend tot en met de neus opengaat.  Als de rits open is, stap je heel makkelijk de schoen in. En sluit je die ook makkelijk. Fijn ook als je maar één functionele hand hebt. En hele mooie schoenen! Kijk eens bij Zipper & Zo

Als het toch niet lukt met het vinden van de juiste schoenen dan kunnen er altijd nog semi-orthopedisch schoenen worden aangemeten.

Overzicht van confectie Enkel Voet Orthesen (EVO)

De voordelen van FES (Functionele Elektrostimulatie) ten opzichte van een EVO (Enkel Voet Orthese)  zijn

• dat je op blote voeten kunt lopen
• je vrije keus hebt welke schoenen je draagt
• dat er meer bewegingsvrijheid in je enkel is
• dat je je voet beter kunt optillen.

Dat komt doordat niet alleen je voet maar ook je hele been in een buigpatroon wordt opgetild. Ook kan door de functionele elektrostimulatie hinderlijke spasticiteit in je kuitspieren worden onderdrukt. Andersom zijn er ook voordelen van een EVO, ten opzichte van FES; een instabiele enkel wordt met een EVO beter ondersteund.  Een EVO met steun aan de voorzijde kan ook compenseren voor zwakke kuitspieren.

Wetenschap

Wetenschappelijk onderzoek naar de lange termijneffecten bij grote groepen gebruikers toont aan dat FES voor de loopsnelheid net zo effectief is als een EVO. Onderzoek bij een kleinere groep patiënten met een geïmplanteerd elektrostimulatie systeem toont aan dat de FES gebruikers krachtiger kunnen afzetten en hierdoor een grotere stap kunnen zetten. Dit komt omdat de enkel vrij kan bewegen. In deze studie was ook de tevredenheid van de FES gebruikers groter op het gebied van draagcomfort, ervaren kwaliteit van lopen en stabiliteit tijdens lopen en traplopen. Ook is aangetoond dat FES gebruikers  beter in staat zijn obstakels te vermijden en een betere dynamische balans hebben tijdens lopen in een complexe omgeving.

In de dagelijkse praktijk is het op individueel niveau lastig om vooraf te voorspellen welke methode het best werkt. Functionele elektrostimulatie kan gemakkelijk langduriger worden getest. Langdurige testperiodes met een EVO worden nog niet vaak toegepast, omdat de EVO dan niet meer aan iemand anders kan worden geleverd.

Jasper den Boer, auteur van deze Keuzehulp, kan vanuit zijn fysiotherapie praktijk met je meedenken welke oplossing voor jou de beste is en biedt daarna een proef met een confectie EVO of FES aan. Je kunt de FES ook voor een maand huren, waarna jij goed beslagen ten ijs komt welk hulpmiddel het beste bij jouw lopen past. Alle gegevens vind je op functionele elektrostimulatie of orthese?