Opstaan na een val

Als je gevallen bent is het heel belangrijk even de tijd te nemen om op adem te komen. Vallen gaat enorm snel, het is logisch dat je schrikt. Ga niet overhaast iets doen. Denk eerst goed na wat jouw mogelijkheden zijn. Als er iemand in de buurt is die jou kan helpen, roep die er dan zo snel mogelijk bij. Of bel je partner of mantelzorger. Zorg dat je altijd je telefoon of alarmering bij de hand hebt. Kijk voor een aantal tips maar eens naar dit filmpje van “Samen Beter Thuis”, dat kan je letterlijk op het goede been zetten als je zelf op de grond bent gevallen.

Nu volgen een aantal filmpjes en tips hoe je samen met je partner of mantelzorger van de grond kunt komen na een val. Kies de methode en / of hulpmiddel(en) die het beste bij jouw mogelijkheden en beperkingen passen. En uiteraard maakt het uit hoe en waar je gevallen bent. Realiseer je dat je niet alles van je mantelzorger kunt verwachten. Dat is vaak veel te zwaar en is dus een risico voor jullie beiden.

Controleer altijd eerst of je iets mankeert en bedenk of het dan beter is je huisarts of 112 te bellen. Heb je last van duizeligheid, heb je een verwonding opgelopen, is er sprake van bloedverlies? Hoe ernstig is het? Kun je je armen, handen, benen en voeten nog bewegen zoals voor de val? Zijn er aanwijzingen dat je iets gebroken hebt?  Bij twijfel is het altijd beter om te zorgen dat je zo comfortabel mogelijk ligt, met een kussen onder het hoofd en een deken over je heen om afkoeling te voorkomen. En wacht dan op hulp. Vind je het handig om een checklist klaar te hebben liggen, download en print dan deze valkaart: Valkaart 

Als jullie besluiten samen te proberen weer van de grond te komen, kies je de meest handige techniek(en). Kijk vooraf de filmpjes en instructiekaarten hieronder eens rustig door en selecteer welke technieken het beste bij jouw beperkingen en mogelijkheden passen. En natuurlijk ook bij de ruimte, inrichting en de eventueel aanwezige hulpmiddelen.

Gevallene met lichte hulp in stevige (rol)stoel plaatsen

Als je gevallen bent in de woon- of slaapkamer en er is ruimte voldoende om hulp te krijgen én je bent in staat om met een beetje hulp op je knieën te komen, dan kan deze techniek wellicht handig zijn voor jou. Bekijk het filmpje of dit voor jou een uitkomst kan bieden. Je kunt ook de instructiekaart downloaden en printen, dan heb je die bij de hand, mocht zich deze situatie voordoen.

Download en print de instructiekaart met lichte hulp naar stoel

Bij deze techn iek gebruik je vaak twee stoelen, één om op te leunen bij het opstaan en één om op te gaan zitten. Degene die jou helpt zet die stoel achter je zodra je staat.

Gevallene naast toiletpot weghalen met tunnel glijzeil

Als je haast hebt om naar het toilet te komen heb je extra risico om te vallen. En als je dan valt lig je vaak op een onhandige plek. In dit filmpje zie je hoe een mantelzorger jou uit deze benarde positie kan helpen met behulp van een glijzeil. Glijzeilen zijn er in diverse soorten en maten, we maken hier gebruik van een ruim formaat (140x140cm) glijzeil in de vorm van een tunnel met handvaten. Meer weten over het gebruikte hulpmiddel, klik hier

Gevallene naast toiletpot weghalen met tunnel wegwerp glijzeil of vuilniszak

Heb je niet zo’n handig glijzeil bij de hand dan kan het ook met een wegwerp glijzeil, of gewoon met een of meerdere gladde vuilniszakken. Wegwerp glijzeilen zijn meestal alleen op de rol met 60 stuks verkrijgbaar, maar wellicht heeft de thuiszorg er een aantal voor je. Vuilniszakken werken wel zwaarder voor de mantelzorger en dat lukt eigenlijk alleen goed als jij ook wat mee kan helpen. Soms kan dan ook een extra handgreep op zuignappen handig zijn. Die plak je op de muur of op de grond, daar waar je extra kracht kunt zetten om uit de toiletruimte te schuiven. De handgrepen ‘plakken’ alleen goed op een schone en volledig gladde wand- of vloer tegel. Controleer altijd heel goed of de handgrepen stevig vastzitten. Meer weten over de gebruikte handgreep met zuignappen, klik hier

Gevallene op bed helpen

Als het gelukt is om jou na een val met een glijzeil of vuilniszak bij een bed te krijgen, of je bent (geluk bij een ongeluk!) dicht bij een bed gevallen, dan zijn er diverse technieken om op het bed te komen. Dat is ook weer afhankelijk van in hoeverre jij kunt meehelpen en of je de juiste hulpmiddelen paraat hebt.

In het volgende filmpje zie je iemand die gevallen is en gelukkig een hoog/laag bed heeft dat extreem laag kan. Er bestaan bedden, die in de laagste stand rond de 20 cm van de vloer komen (afhankelijk van matrasdikte). In dit filmpje zie je ook een anti-slip tegelvloer, waarop je een beugel met zuignappen kunt plakken om je af te zetten. In plaats van de zuignappen, kan jouw mantelzorger ook een zware stoel of iets anders neerzetten om je tegen af te kunnen zetten. Of om daarmee te voorkomen dat je voeten wegglijden.

Vallen gebeurt vaak in de avond, net voor je naar bed gaat en je je schoenen al uit hebt. Neem dan toch de moeite om je schoenen even aan te (laten) trekken. Of draag antislip sokken. Goede stevige schoenen of anti-slipsokken geldt trouwens ook voor de mantelzorger.

Bij deze techniek is het wel belangrijk dat je je tenminste met één hand op kunt drukken, anders is het wel erg zwaar voor degene die je helpt. Bekijk het filmpje. In dit filmpje maken we gebruik van het Nordbed van Invacare en de Vitility handgreep met zuignappen

Het hoog/laag bed als heftafel

Kun jij vanuit zit of lig wel goed naar je knieën draaien, maar niet makkelijk opstaan? Dan kan soms een hoog/laag bed je helpen om op te staan. Probeer met je bovenlichaam zo ver mogelijk op het bed te kruipen en laat het bed omhoogkomen (eventueel door de degene die je helpt). Op een gegeven moment kom je hoog genoeg om zelf op te staan, steunend op het bed.

Van de grond met elektrisch opblaasbaar luchtbed

Als je plat op de grond ligt kan een elektrisch opblaasbaar luchtbed handig zijn om omhoog te komen en daarna eventueel te gaan zitten, op te staan en misschien zelfs te gaan lopen. Of wellicht gewoon even op te blijven liggen. Je hebt dan wel een versie nodig die opgeblazen genoeg stabiliteit levert en behoorlijk hoog kan komen, het huis-tuin-en-keuken luchtbed op het volgende filmpje is opgeblazen tot 46cm hoogte. Let bij het op de rand komen wel goed op, dat het bed inderdaad de gewenste stabiliteit levert.

Wil je deze techniek even nalezen, ook hiervan maakten we een instructiekaart 

Meer weten over het gebruikte luchtbed kijk hier

Van de grond met tillift

Heb je een passieve tillift in huis? Realiseer je dat veel modellen jou goed van de grond kunnen tillen. Kijk dit maar eens na in de gebruiksaanwijzing. Heb je die niet bij de hand, dan kun je de handleiding meestal ook downloaden bij de producent/ leverancier van jouw tillift. In het filmpje zie je hoe iemand met de tillift van de grond wordt getild. Meer weten over de gebruikte tillift

Of print de instructiekaart met de tillift van de grond tillen

Opstaan na een val oefenen

Je kan aan een fysio- of ergotherapeut ook vragen opstatechnieken die voor jou en je mantelzorger handig zouden kunnen zijn vooraf, preventief te oefenen. En samen met jou en je mantelzorger te denken wat je daarvoor in huis hebt aan ondersteunend meubilair, of dat je er beter aan doet ontbrekende hulpmiddelen in huis te halen. Dan weten jullie alvast hoe het aan te pakken, hoewel je natuurlijk hoopt het nooit nodig te hebben.

Voor professionals is er een handige gratis E-learning module gemaakt over hoe je iemand na een val op ergonomische wijze van de grond krijgt. Niet alleen handig voor professionals maar ook voor mantelzorgers. In een half uur leer je waar je op moet letten bij het begeleiden van iemand die gevallen is. Klik hier op de module Opstaan na een val van Free Learning